اگر در یک آپارتمان بدون حیاط زندگی می کنید و به پشت بام دسترسی دارید و در فکر تبدیل آن به روف گاردن هستید، حتما به این نکته توجه کنید که برای باغبانی روی پشت بام با چالش ها و خطرات منحصر به فردی مواجه خواهید شد که حتی می تواند با تجربه ترین باغبان ها را هم شگفت زده کند. پس توصیه ما به شما همراه عزیز این است که ابتدا این مقاله را با دقت بخوانید و بعد شروع به طراحی و اجرای روف گاردن اختصاصی خود نمایید.

روف گاردن چیست؟

پشت بام ها فرصت مناسبی برای ایجاد یک باغ خانگی و پناهگاهی امن و آرام بر فراز خیابان های شلوغ شهر را فراهم می کنند. این باغ های مرتفع هم، می توانند مثل باغ های هم سطح با زمین آرامش بخش و جذاب باشند. خودتان را روی پشت بامی سبز و آرام و به دور از هیاهو در حال تماشای شهر شلوغ تصور کنید، حتی تصورش هم لذت بخش است.

با صرف نظر از اندازه، با یک طراحی خوب و بررسی دقیق اقلیم، چگونگی کاشت و نگهداری گیاهان و جنبه های فنی مانند بارگیری وزن و زهکشی، می توان در تمام طول سال از داشتن روف گاردن لذت برد.

آیا می توانم روی پشت بام یک روف گاردن داشته باشم؟

برای این نوع از طراحی، غیر ممکنی وجود ندارد اما در اولین گام باید تفاوت بین بام سبز و روف گاردن را بدانیم. بام سبز را می توان روی هر سقفی، حتی سقف های شیبدار نیز اجرا کرد. برای ساخت بام سبز از سینی های کم عمق پلاستیکی یا فلزی استفاده می شود که با گیاهان، علف ها و گل های وحشی پر شده اند. معمولا وزن سبکی دارند و نصب آن ها نیز آسان است.

اما در روف گاردن ها از گلدان های بزرگ با کاشت ترکیبی از گیاهان همیشه سبز، انواع گل ها، درختچه ها و علف ها در کنار وسایل و امکانات دیگر استفاده می شود. همچنین این محل بر روی یک سطح مسطح مثل پشت بام اجرا می شود.

مولفه‌های ضروری برای طراحی روف گاردن

اگر ساختمان هنوز ساخته نشده باشد، باید در طراحی فونداسیون و سازه روف گاردن را لحاظ کرد؛ اگر روی ساختمان آماده بخواهیم روف گاردن بسازیم، باید به موارد مهمی توجه کرد که در ادامه به بررسی آن میپردازیم:

محاسبه تحمل وزن برای روف گاردن

مهم ترین مسئله قبل از طراحی، محاسبه میزان تحمل وزن به وسیله سقف محل مورد نظر است تا بر این اساس نوع اجزا بر اساس وزن، انتخاب و چیده شوند. برای دانستن میزان تحمل وزن، میتوانید از یک معمار یا مهندس عمران کمک بگیرید تا محاسبات را برای شما انجام دهد.

اگر بالکن کوچکی در کناره آپارتمان خود دارید نگران میزان تحمل وزن آن نباشید چون این قسمت از خانه به طور خاص برای تحمل وزن چند گلدان، یک مجموعه غذاخوری و حتی قرار دادن وسایل بیشتری طراحی شده اند. اما مسئله برای پشت بام ها کمی متفاوت است.

برای کاهش وزن تحمیلی ناشی از اجرای روف گاردن، می توان از گلدان های چوبی و فایبر گلاس پر شده با خاک های سبک بهره برد. همینطور می توان برای طراحی عرشه نیز بجای استفاده از بتن، عرشه چوبی یا چینی اجرا کرد.

سان روم چیست و چگونه ساخته می‌شود؟ کلیک کنید 

کف سازی برای روف گاردن

برای کف سازی هم باید از مواد سبک استفاده کرد. طراحی و اجرای کف با سنگ فرش به علت بالا بودن وزن آن، به هیچ وجه توصیه نمی شود.

آبیاری گیاهان و فضای سبز در روف گاردن

یک باغ پشت بام دارای آب و هوای منحصر به فرد است. ترکیبی از افزایش قرار گرفتن در معرض آفتاب و عدم دسترسی به آب های زیرزمینی به این معنی است که گیاهان اغلب در معرض خطر خشکسالی هستند.

بنابراین هنگام طراحی، تعبیه شیر آب برای آبیار گیاهان یک امر اجتناب ناپذیر است و اجرای سیستم آبیاری تقریباً یک ضرورت است، حتی اگر همیشه از آن استفاده نکنید. همچنین داشتن یک سیستم آبیاری قطره ای؛ علاوه بر صرفه جویی در هزینه در طولانی مدت، به افزایش طول عمر و سلامت گیاهان کمک به سزایی می کند.

زهکشی هم به همان اندازه مهم است، چرا که آب باقیمانده در زیر خاک گیاهان به جایی برای خارج شدن نیاز دارد تا از لجن شدن خاک و به تبع آن پوسیدگی ریشه گیاه جلوگیری شود. بسته به شرایط و بودجه شما می توانید از سیستم های مختلفی برای آبیاری و زهکشی استفاده کنید، پس حتما برای اجرای آن با یک متخصص مشورت کنید.

اهمیت نورپردازی در روف گاردن

روف گاردن برای ساختمان و برج

برای استفاده روف گاردن در شب، حتما باید نور پردازی به صورت اصولی انجام شود، تا علاوه بر لذت بردن از نور ستارگان و شهر در طول شب، دید کافی نسبت به محیط وجود داشته باشد.

ایمنی برای روف گاردن

با توجه به اینکه روف گاردن در آخرین طبقه هر بنا اجرا می شود، برای جلوگیری از حوادث احتمالی مثل سقوط از ارتفاع، باید مطابق قوانین نرده هایی با طول استاندارد پیرامون محوطه نصب شوند.

برای جلوگیری از خطرات احتمالی در اثر وزش باد هم می توان از محافظ های شیشه ای استفاده کرد که علاوه بر ایجاد امنیت در برابر باد و طوفان، به زیبایی چشم انداز روف گاردن هم خللی وارد نمی کند.

اما حتما باید چند سوراخ روی شیشه ها برای عبور باد و کنده نشدن شیشه ها هنگام طوفان در نظر گرفت. در غیر اینصورت در شرایط نا مساعد جوی احتمال کنده شدن شیشه و ایجاد خسارت های جبران ناپذیر افزایش پیدا می کند. مزیت دیگر وجود این سوراخ ها، وزش نسیم ملایم بر روی روف گاردن خواهد بود.

با توجه به اینکه تحمل یک روز گرم و آفتابی روی پشت بام تقریبا برای همه غیر قابل تحمل است، نصب سایه بان و سقف های متحرک ضروری به نظر می رسد. در صورت استفاده، با توجه به میزان بادخیزی منطقه، سوراخ هایی جهت عبور باد باید ایجاد شود. همچنین نصب آن ها باید اصولی و صحیح انجام شود تا از کنده شدن و ایجاد حادثه جلوگیری شود.

از طرف دیگر با توجه به اقلیم منطقه و میزان تابش نور خورشید، تنها  درصد معینی از سطح سقف ساختمان را می توان با چوب پوشاند و همچنین رعایت نکات ایمنی جهت جلوگیری از آتش سوزی یک نکته بسیار حیاتی است.

حفظ حریم خصوصی در روف گاردن

در صورتی که ساختمان های مجاور به پشت بام مورد نظر مشرف باشند، می توان گیاهان بلند و همیشه سبز را بر روی نرده ها اجرا کرد و در سایر زوایا، با کاشت گیاهان کمتر، جذابیت منظره را حفظ کرد.

گیاهان مناسب برای روف گاردن

باغبانی در پشت بام را می توان به باغبانی بالای کوه تشبیه کرد. تمایل ما به کاشت گیاهانی است که در برابر وزش باد مقاومت بیشتری دارند. همچنین بهتر است از گیاهان دارای برگ پهن استفاده نشود چرا که وزش باد باعث پاره شدن برگ آن ها می گردد.

هنگام انتخاب گیاه برای کاشت، حتما به محیطی که گیاه از آن جا سرچشمه گرفته توجه کنید. به عنوان یک قاعده کلی، گیاهان مدیترانه ای و ساحلی و همچنین گیاهانی که بر روی شیب های صخره ای زندگی می کنند، انتخاب بسیار مناسبی برای پشت بام های آفتابی هستند.

میزان تابش نور خورشید

علاوه بر این، این گیاهان در معرض تابش دائم خورشید هستند و در تمام فصول سال روی بام قرار خواهند داشت. پس انتخاب گیاهان مقاوم در شرایط ذکر شده در اولویت قرار دارد. در صورت تمایل به استفاده از سایر گیاهانی که مقاومت کمتری در برابر شرایط سخت دارند، حتما باید پناهگاه یا محافظی در برابر سرما، باد و حتی تابش خورشبد نیز در نظر گرفته شود.

درختچه های مناسب

درختچه های بلند مقاومت بیشتری در برابر وزش باد دارند. گیاهان همیشه سبزی مثل اولئاریا، فورمیوم، پیتوسپوروم و حتی بامبو نیز مناسب هستند. گیاهان انبوه همیشه سبز که دارای برگ های ضخیم و براق هستند هم، پایداری خوبی در شرایط سخت خواهند داشت. کاشت و نگهداری انواع نخل های سبک و همچنین نخل های بادبزن کوتوله به جهت ایجاد پناهگاه برای سایر گیاهان کم طاقت تر توصیه می شود.

گیاهانی مانند آویشن، بادرنجبویه، مریم گلی، اسطوخودوس، پوتنتیلا، اولئاریا، کاریوپتریس، یاس بنفش کالیفرنیایی، یوکا و آگاوهای دراماتیک جزو گیاهان آفتاب دوست هستند. چمن نیز نیاز به شرایط دمایی گرم دارد و از این رو انتخاب مناسبی برای کاشت در روف گاردن خواهد بود.

علف‌ها نیز عملکرد خوبی دارند، اما شما باید گونه‌هایی را انتخاب کنید که در فصول سرد شکوفا می‌شوند تا فصل‌های گرم. دیگر گونه‌های محبوب و به‌طور شگفت‌آوری مقاوم، آگاپانتوس، زیتون و هدر هستند که همگی برای کاشت روی پشت‌بام ایده‌آل هستند.

استفاده از درختان مخروطی

مخروطی‌های کوتوله مانند درخت عرعر مدادی و کاج موگو، این شرایط را به راحتی تحمل می‌کنند و می‌توانند برای تراس‌های پشت بام یا بالکن مناسب‌تر باشند. چرا که کوه‌های آلپ زیستگاه طبیعی آن‌ها هستند، به آب کمی نیاز دارند و می‌توانند در معرض آفتاب و بادهای شدید دوام بیاورند.

گیاهان با برگ های مومی ضخیم از ریزش آب جلوگیری می کنند، در حالی که گیاهان دارای برگ های کرک دار مانند استاکی بیزانتین توانایی مقاومت در برابر نور زیاد خورشید و خشک نشدن در اثر وزش باد را دارند.

دیگر گونه های توصیه شده گیاهان با برگ های نقره ای هستند که نور خورشید را برای جلوگیری از خشک شدن منعکس می کنند و گیاهانی با برگ های باریک و نوک تیز مانند یوکا و کاج که سطح بسیار کمتری برای از دست دادن آب دارند.

بهتر است گیاهانی که ریشه مقاوم ندارند و در اثر وزش باد احتمال جابجایی ریشه در گلدان و در نتیجه خرابی گیاه وجود دارد، مورد استفاده قرار نگیرند.

میزان تابش نور خورشید

اما مهم‌ترین نکته میزان تابش نور خورشید است که باید مقدار نور دریافتی در فضا در طی یک روز مشخص شده و محل‌های سایه و نورگیر تعیین شود و بر ای اساس یرای نوع گیاهان و محل کاشت آن ها تصمیم گیری شود.

مبلمان در روف گاردن

یکی از عناصر اصلی طراحی باغ در روف گاردن شما صندلی یا نشیمنگاه مناسب است. البته ممکن است برخی ترجیح دهند که از تخت برای نشستن در روف گاردن استفاده کنند که این مورد در روف گارن بزرگ پیشنهاد میشود.

قانون بسیار مهم: سعی کنید از مبلمان حجیم در فضای باز که ممکن است جاگیر باشد اجتناب کنید. از صندلی های راحت برای افزایش حس آرامش و رفع خستگی استفاده کنید. از همه مهم تر اینکه هر سبک مبلمانی را که انتخاب می‌کنید، مطمئن شوید که آنقدر محکم و پایدار است که از بین نرود.

جکوزی در روف‌گاردن

برای ساخت جکوزی در روف گاردن توجه به میزان تحمل بار توسط کف بسیار مهم است. البته نکته مهم دیگر، رساندن جکوزی تا پشت بام ساختمان است، اگر مسیر راه پله برای انتقال جکوزی مناسب نباشد، باید از جرثقیل کمک گرفت که کمی هزینه بر است.

سیستم گرمایش برای روفگاردن

وجود بخاری یک امر ضروری برای تامین گرمایش در فصول سرد سال خواهد بود. همچنین وسایل گرمایشی عموما نقطه های کانونی هستند پس باید فضای کافی برای قرار دادن صندلی در اطراف آن ها در نظر گرفته شود. سوخت های ایمن برای تامین گرمای بخاری ژل و گاز هستند که ایمنی و تمیزی بیشتری نسبت به سایر سوخت ها دارند.

چگونه یک روف گاردن کوچک، زیبا و شیک طراحی و ساخت

طراحی روف گاردن

حالا که به طور مفصل در مورد تمام پیش زمینه های لازم برای اجرای روف گاردن صحبت کردیم، به مسئله مهم طراحی می پردازیم.

حفظ سادگی ، قانون طلایی طراحی و اجرای باغ پشت بام است. طرح هایی با تم کلبه یا روستایی، بعد از مدتی ایجاد دلزدگی خواهند کرد، پس بهتر است این طرح ها کنار گذاشته شوند. چیدمان های ساده و خطی با استفاده از مصالح مدرن مانند سنگ صیقلی، دیوار های رندر شده، ترکیب فولاد سبک و بتن گزینه های مناسبی هستند. در صورت علاقمندی به اجرای طرح های سنتی، استفاده از سنگ فرش های سنتی و اجرای حوض به سبک باغ های ایرانی پیشنهاد می شود.

انتخاب مصالح

روش انتخاب مصالح برای کف سازی روف گاردن کاملا مشابه روش مورد استفاده برای تهیه مصالح کف سازی در فضا های بیرونی می باشد. مصالح انتخابی باید کاملا متناسب با سبک و اندازه محوطه باشند. مثلا برای محوطه های کوچک از کفپوش های کوچک و برای محوطه بزرگ از کفپوش های سایز بزرگ تر می توان استفاده کرد. علاوه بر این سایز کفپوش ها باید قابل عبور از مسیر راه پله ها هم باشند تا در حمل و نقل آن ها مشکلی ایجاد نشود.

کفپوش در روف‌گاردن

بهتر است که وزن کفپوش ها تا حد ممکن کم باشد تا محدودیت وزنی کمتری ایجاد شود. با در نظر گرفتن این موضوع، انتخاب کاشی برای فضاهای سنتی و سنگ فرش های کامپوزیتی یا ترموپلاست برای فضا های مدرن می تواند گرینه مناسبی باشد.

هنگام نصب کفپوش باید در نظر داشته باشید که به لایه ی ضد آب نصب شده روی پشت بام آسیبی وارد نشود. پس از سوراخ کردن و یا زخمی کردن این لایه و یا حتی سوزاندن آن شدیدا پرهیز نمایید.

برای اجرای سنگ فرش پیشنهاد میکنیم از محصولات افشار کمپانی که بالاترین کیفیت را دارند استفاده کنید. محصولات بتن اکسپوز به دلیل داشتن مواد افزودنی، توانایی تحمل سرما و گرمای زیاد را دارند و همچنین مقاومت بسیار قابل توجهی در برابر وارد شدن فشار و وزن دارند از این رو می توانند بهترین گزینه برای اجرای سنگ فرش باشند.

همچنین سنگ های رودخانه ای افشار کمپانی که از معادن درجه یک کشور تهیه شده اند، به دلیل جذب آب بسیار کمی که دارند، به راحتی در شرایط جوی و دمایی مختلف برای سالیان متمادی دوام دارند و حالت اولیه شان را حفظ می کنند.

برای انتخاب رنگ زمینه و غالب در طراحی، به الگو و رنگ ساختمان های اطراف و همچنین چشم انداز روف گاردن توجه کنید. انتخاب رنگ مکمل فضای اطراف میتواند بهترین گزینه باشد.

مناظر و چشم انداز اطراف

برای انتخاب نوع چیدمان، به منظره اطراف بسیار توجه داشته باشید. در صورت وجود پل هوایی، دکل های برق یا مخابرات و هرگونه منظره ناهنجار در اطراف ساختمان، با استفاده از المان های پوششی، این مناظر را از دید روف گاردن حذف کنید.

اگر چشم انداز شما رو به دریا، جنگل و یا حتی منظره شهری جذابی است، چیدمان را به نوعی سازماندهی کنید که از این فضا ها حداکثر استفاده و لذت را ببرید. حتی می توانید با استفاده از گلدان های بلند یا مصالح متناسب با فضا، قاب های خلاقانه ای برای این مناظر چشم نواز بسازید.

نورپردازی در روف گاردن

نورپردازی مهم ترین مسئله برای افزایش و یا کاهش توجه به قسمت های مختلف روف گاردن است. اگر طرفدار فضاهای رویایی هستید، بهتر است نور کلی فضا را کم کنید تا دید بیشتری نسبت به آسمان شب و حتی نور شهر داشته باشید تا آرامش بیشتری در پشت بام احساس کنید.

با طراحی نور بر روی المان های مهم موجود مثل گلدان های تزئینی، میز های پذیرایی، تاب و یا صندلی های گهواره ای، علاوه بر تامین نور مورد نیاز، حس عمق و سایه را به روف گاردن اضافه کنید و در انتها خواهید دید که زیبایی صد چندانی در طراحی به وجود خواهد آمد.

برای برگزاری میهمانی ها، دورهمی ها و شب نشینی ها، وجود نور  کافی باعث افزایش صمیمیت فضا خواهد شد و برای حفظ امنیت افراد هم امری ضروری است. الگوهای رقص نور را در مقابل خط افق شهر ایجاد کنید. برای افزودن درام و جو به فضا، از نورپردازی برای انتخاب ویژگی‌های کلیدی طراحی مانند درختان نمونه‌های معماری و کاشت ‌های هندسی استفاده کنید.

اگر دوست دارید تمام حالت های گفته شده را در روف گاردن خود تجربه کرده و کاربری های آن را افزایش دهید، پیشنهاد ما به شما استفاده از لامپ ها و ریسه های روشنایی درجه دار برای تنظیم شدت نور است که کمک بزرگی به کاهش هزینه های نورپردازی و حتی میزان مصرف برق نیز خواهد کرد.